Welkom in de Kloosterhof

De parochie Paus Johannes XXIII heet u welkom in de Kloosterhof van het voormalige Maria Magdalenaklooster in Wijk bij Duurstede.

Hier kunt u wandelen, zitten, stil zijn, bezinnen, bidden. De hekjes zijn open van zonsopgang tot zonsondergang.

Goed nieuws naar Dorestad

afb01 kale plek rechts vd bank komt verwijzing wilibrord-bonifatiusWillibrord, Bonifatius e.a. kwamen uit Engeland de Rijn opvaren en gingen bij Dorestad aan land. Ze brachten het goede nieuws van Jezus Christus. Ze hebben hier de fundamenten gelegd voor een geloofsgemeenschap die al meer dan 1300 jaar het geloof in Christus doorgeeft en richtinggevend is geweest voor de ontwikkeling van Nederland.

 

Continue reading… →

Rivierbedding

Onder deze hof ligt de oude rivierbedding van de Rijn, toen deze nog breed was en de Lek onbeduidend. De Kromme Rijn is afgedamd in 1122.

Kruis

afb07_P8113522_UITSNEDE_bank-kruis-bank

P8113516_Hele_kruis__kl_formaat_UITSNEP8113517-kl_formaat

Hier staat sinds 11 augustus 2011 een groot houten kruis met de tekst ‘Komt allen tot Mij’. Dit kruis is hier geplaatst door alle kerken van Wijk bij Duurstede gezamenlijk

Continue reading… →

De muur en het klooster

 

Deze muur is in 1399 gebouwd als onderdeel van het dominicanessenklooster Maria Magdalena. Tweehonderd jaar was hier de kloosterhof waarin zusters hebben gebeden en gewerkt. In 1604 werd het klooster gesloten.

Het was hier een slotklooster. Het klooster was een afgesloten gebied. De huidige Klooster Leuterstraat gaat over het voormalige kloosterterrein heen.

Deze muur vormde de scheiding tussen de zusters en de andere bewoners van Wijk bij Duurstede. De zusters konden zich hier ongestoord op God richten en werken. De andere mensen hadden de Johannes de Doperkerk aan de Markt en de nog oudere St. Crucis’ kerk (=Sint Antoni-kapel) aan de Steenstraat. Er was ook een kapel in het kasteel, in het gasthuis aan de Oeverstraat en naast het melaatsenhuis aan het einde van het Vrouwepoortpad langs de Lek (ongeveer waar nu het Veerhuis staat).

 

Wijkse vreugde en eerbetoon

Het klooster is met toestemming van paus en bisschop in 1398-1399 gebouwd door de Willem die hier toen regeerde als ‘Heer van Abcoude en Duurstede’. In 1401 is het ingewijd door de bisschop.

Continue reading… →

De bisschop gaat wonen in Wijk bij Duurstede

 

In 1459, toen het Maria Magdalenaklooster al zestig jaar lang in Wijk bij Duurstede een belangrijke rol vervulde, kwam de bisschop van Utrecht in het kasteel van Wijk bij Duurstede wonen. Waarom? Wat  gebeurde er zoal bij hem op het kasteel? Wat weten we over hem?

Hij liet het kasteel verbouwen en versterken en voelde zich in Wijk bij Duurstede veiliger dan in Utrecht. Wat nu nog van zijn kasteel over is, dat is het restant van een groot gebouwencomplex. Waar nu een heel wandelbos is rondom het kasteel, daar stonden toen allemaal gebouwen.

In de kapel van dit kasteel was zevenmaal per dag een gebedsdienst waarin een beroepskoor van twintig clerici zingend het getijdengebed bad.

David van Bourgondië heeft geen positief imago. Een opvolger van hem, Adrianus Kardinaal Simonis zei in 2000 ongeveer dit: “over David van Bourgondië wil ik kort zijn: heilig was hij in ieder geval niet”. Hij zei dit bij de viering van 700 jaar stad Wijk bij Duurstede.

In het boek Dertienhonderd jaar bisdom Utrecht staan wel positieve dingen over hem. Hij was een scherpzinnig en geleerd man. Hij verbeterde de uitoefening van de kerkelijke rechtspraak en zette zich in voor de verbetering van het zedelijk peil van de geestelijkheid. Hij heeft ook Erasmus tot priester gewijd.

art 114 bijlage Tekening kasteel Wbd - David van Bourgondië

Meer informatie in onderstaand citaat uit het boek Dertienhonderd jaar bisdom Utrecht. Ook bovenstaande tekening komt daaruit.

Kees Slijkerman

29-12-2012114-2

114-2

 

 

 

 

 

 

 

114-3

Maria Magdalena

Maria Magdalena, waar het klooster naar genoemd was, liep ook eens in een tuin. Ze huilde van verdriet omdat Jezus aan een kruis was geslagen en gestorven. Ze had er zelf bij gestaan. Nu was zijn graf ook nog leeg. Toen hoorde ze haar naam en herkende ze Jezus (Johannes 20 vers 1 t/m 18).

Maria Magdalena wordt in de katholieke liturgie wel ‘de apostel van de apostelen’ genoemd, omdat zei als eerste het nieuws over de verrijzenis aan de apostelen vertelde.

1 Vroeg op de eerste dag van de week, toen het nog donker was, kwam Maria uit Magdala bij het graf. Ze zag dat de steen van de opening van het graf was weggehaald. 2 Ze liep snel terug naar Simon Petrus en de andere leerling, van wie Jezus veel hield, en zei: ‘Ze hebben de Heer uit het graf weggehaald en we weten niet waar ze hem nu neergelegd hebben.’ 3 Petrus en de andere leerling gingen op weg naar het graf. 4 Ze liepen beiden snel, maar de andere leerling rende vooruit, sneller dan Petrus, en kwam als eerste bij het graf. 5 Hij boog zich voorover en zag de linnen doeken liggen, maar hij ging niet naar binnen. 6 Even later kwam Simon Petrus en hij ging het graf wel in. Ook hij zag de linnen doeken, 7 en hij zag dat de doek die Jezus’ gezicht bedekt had niet bij de andere doeken lag, maar apart opgerold op een andere plek. 8 Toen ging ook de andere leerling, die het eerst bij het graf gekomen was, het graf in. Hij zag het en geloofde. 9 Want ze hadden uit de Schrift nog niet begrepen dat hij uit de dood moest opstaan. 10 De leerlingen gingen terug naar huis. 11 Maria stond nog bij het graf en huilde. Huilend boog ze zich naar het graf, 12 en daar zag ze twee engelen in witte kleren zitten, een bij het hoofdeind en een bij het voeteneind van de plek waar het lichaam van Jezus had gelegen. 13 ‘Waarom huil je?’ vroegen ze haar. Ze zei: ‘Ze hebben mijn Heer weggehaald en ik weet niet waar ze hem hebben neergelegd.’ 14 Na deze woorden keek ze om en zag ze Jezus staan, maar ze wist niet dat het Jezus was. 15 ‘Waarom huil je?’ vroeg Jezus. ‘Wie zoek je?’ Maria dacht dat het de tuinman was en zei: ‘Als u hem hebt weggehaald, vertel me dan waar u hem hebt neergelegd, dan kan ik hem meenemen.’ 16 Jezus zei tegen haar: ‘Maria!’ Ze draaide zich om en zei: ‘Rabboeni!’ (Dat betekent ‘meester’.) 17 ‘Houd me niet vast,’ zei Jezus. ‘Ik ben nog niet opgestegen naar de Vader. Ga naar mijn broeders en zusters en zeg tegen hen dat ik opstijg naar mijn Vader, die ook jullie Vader is, naar mijn God, die ook jullie God is.’ 18 Maria uit Magdala ging naar de leerlingen en zei tegen hen: ‘Ik heb de Heer gezien!’ En ze vertelde alles wat hij tegen haar gezegd had.

Johannes 20 vers 1 t/m 18 uit De Nieuwe Bijbelvertaling

 staat de volledige tekst van de Bijbel in een groot aantal vertalingen.

GESCHIEDENIS KATHOLIEKE KERKGEBOUWEN EN KLOOSTERS 1580-2018

Op zaterdag 8 september 2018, Open Monumentendag, gaf Fred Gaasbeek in de katholieke kerk te Wijk bij Duurstede een lezing waarin hij veel details onthulde over de katholieke kerk sinds de Reformatie.

Een interessant detail in zijn lezing ging over de tijd van Napoleon. “De verbinding van de Gereformeerde Kerk met de staat werd in de zomer van 1796 ongedaan gemaakt. Met die scheiding moesten ook alle privileges die uit het huwelijk van kerk en staat waren geboren, te niet worden gedaan. Een consequentie van het terugdraaien van die privileges was dat ook de annexatie van vele katholieke kerken rond het jaar 1580 ter discussie kwam te staan. Deze kerken waren de katholieken ontnomen.”
Het besluit viel “dat de kerk toegewezen moest worden aan het kerkgenootschap met lokaal gezien de meeste leden en dat aan de andere genootschappen naar verhouding van het aantal leden een uitkering gegeven moest worden, gebaseerd op de waarde van de kerk.”
In Wijk bij Duurstede waren de meeste inwoners katholiek, maar het protestantse stadsbestuur zorgde er voor dat de koninklijke maatregel in Wijk bij Duurstede niet werd uitgevoerd en de Grote Kerk toch in protestantse handen bleef.

De inhoud van zijn lezing
Zelfstandig architectuurhistoricus Fred Gaasbeek (1961), heeft zich gespecialiseerd in de Wijkse bouwgeschiedenis. In het jaar 2000, bij het 700-jarig bestaan van de stad Wijk bij Duurstede, schreef hij twee belangrijke artikelen over het dominicanessenklooster Maria Magdelena en over de katholieke kerken, kloosters en kapellen na de Reformatie. Zijn lezing onder de titel ‘Geloven en bouwen’ ging over ruim 600 jaar katholieke religieuze gebouwen in Wijk bij Duurstede. Vertrekkend vanuit het middeleeuwse vrouwenklooster werden de aanwezigen in woord en beeld meegenomen op een boeiende architectuurwandeling langs het Ewoud- en Elisabethgasthuis, de Grote Kerk, De Nederhof en de schuilkerk in de Achterstraat om weer terug te keren naar het kloosterterrein waarop van 1400-1600 het Maria Magdalenaklooster was. Daar verrezen begin 19e eeuw tegen de verdrukking in een pastorie, armhuis en kerk. Het gebied werd het brandpunt van de Wijkse katholieke emancipatie met een nieuw klooster – nu met van de Zusters van Liefde – en met scholen voor jongens en meisjes. De kerk van Adrianus Tollus, die na veel vertraging in 1833 in gebruik was genomen, maakte in 1907 en 1937 plaats voor het huidige (2018) neogotische gebouw.
Download zijn hele artikel
De uitgebreide versie van de lezing van Fred Gaasbeek is te vinden in zijn artikel GELOVEN EN BOUWEN IN WIJK BIJ DUURSTEDE uit het jaar 2000 dat hier is te downloaden: https://dspace.library.uu.nl/bitstream/handle/1874/214928/JOUT_2000-01_4.pdf Het is een artikel dat gepubliceerd is in Jaarboek Oud Utrecht 2000.
Kees Slijkerman, 9 september 2018

Het kerkelijk leven ten tijde van het klooster

Het kerkelijk leven in de eeuwen dat het Maria Magdalenaklooster in Wijk bij Duurstede door zusters werd bewoond, was heel anders dan in de 20e en 21e eeuw.

Aan het einde van de middeleeuwen waren er in het bisdom Utrecht 10.000 priesters voor 600.000 zielen. Voor elke 60 gelovigen dus een priester! Globaal was een op de dertig mannen priester!

Er was geen priesteropleiding en het wijdingsexamen stelde weinig voor. Wat kandidaten vooral aantrok was het financieel voordeel. Zo staat te lezen in Dertienhonderd jaar bisdom Utrecht, een publicatie van het Aartsbisdom Utrecht**.

Het concilie van Trente (1545-1563) besloot de priesteropleiding stevig aan te pakken. De doorvoering van dat concilie in de hele Kerk zou eeuwen vergen*. De scheefgegroeide situatie rond ambt en Eucharistie zou nog eeuwenlang het negatieve beeld bepalen dat de protestantse kerken – onder meer via de Heidelbergse Catechismus (gepubliceerd in 1563) – over de Rooms-katholieke Kerk en haar sacramenten zou doorgegeven.

In de kloosters was de situatie beter, maar dat ze zoveel landerijen hadden begon steeds meer irritatie te geven. Ook het Maria Magdalenaklooster in Wijk bij Duurstede had veel landerijen.

Meer in onderstaande paragraaf ‘Kerkelijk leven aan de vooravond van de Reformatie’.

Kees Slijkerman

29-12-2012

*Uitspraak van Kardinaal Eijk, 12 oktober 2012, Kerkelijke Documentatie 2012/3, pag.11.

**Citaat uit: Dertienhonderd jaar bisdom Utrecht, M.Chr.M. Molenaar, G.A.M. Abbink; uitg. Gooi&Sticht, Baarn, 1995

113-1 113-2 113-3